Kiddy PrintKiddy Print
Kiddy PrintKiddy PrintKiddy PrintKiddy PrintKiddy Print

DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu) Nedir?

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocuklukdöneminde başlayan, ancak bazen yetişkinlikte de devam eden bir durumdur. DEHB,dikkati toplama, odaklanma, organizasyon ve dürtüleri kontrol etme becerilerinietkiler. Her çocukta farklı belirtiler gösterebilir: Kimi dikkatinitoparlayamazken, kimisi yerinde duramaz, bazıları ise her iki durumu bir aradayaşar.

DEHB'nin Tarihçesi

DEHB ilk kez 1902 yılında tanımlandı. O dönemlerdedavranışsal sorun olarak kabul edilen bu durum, 1980’lerde dikkat eksikliğikavramının eklenmesiyle beyin işlevi ile ilgili bir bozukluk olarak görülmeyebaşlandı.

DEHB Belirtileri Nelerdir?

Dikkat Eksikliği:

  • Uzun süre odaklanamama
  • Detayları gözden kaçırma, dikkatsiz hatalar yapma
  • Kolayca dikkatin dağılması
  • Görevleri tamamlamakta zorlanma
  • Verilen talimatları takip edememe
  • Kısa süreli hafıza sorunları

Hiperaktivite ve Dürtüsellik:

  • Sürekli hareket etme isteği
  • Oturması gereken yerde kalkıp koşma veya tırmanma
  • Sessizce oyun oynayamama
  • Aşırı konuşma, başkalarının sözünü kesme
  • Sabırsızlık, sıraya girmekte zorlanma

DEHB'nin Türleri

DEHB üç ana alt türe ayrılır:

  1. Dikkat Eksikliği Ağırlıklı Tip (ADD): Dikkat sorunları olan, ancak hiperaktif olmayan kişiler.
  2. Hiperaktivite ve Dürtüsellik Ağırlıklı Tip: Hiperaktif ve dürtüsel davranışların baskın olduğu kişiler.
  3. Kombine Tip: Hem dikkat sorunları hem de hiperaktivitenin bir arada görüldüğü, en yaygın tip.
Kiddy Print
Her çocuk, doğru destekle parlayabilir.
Her çocuk, keşfedilmeyi bekleyen bir hazine taşır.
Öğrenme, sevgi ve destekle güçlenir.
Her çocuk özeldir. Disleksi bir engel değil, farklı bir öğrenme yoludur
Sağlıklı seçimler, mutlu bir gelecek yaratır.
Sabır ve sevgiyle her zorluk aşılır.
Çocuk istismarı bir insanlık suçudur!
Her adım, büyümenin bir parçasıdır.
Anlamak, iyileşmenin ilk adımıdır.
Doğru zamanda atılan bir adım, hayatları değiştirir.
Her yolculuk doğru bir başlangıçla başlar.
Çocukların tuvalet eğitimini tabusuz bir şekilde öğrenmesi için rahat bir ortam yaratın. Her çocuğun hızı farklıdır.
Ebeveynlikte otoriter, demokratik veya izin verici yaklaşımlar arasındaki farkları anlamak, doğru dengeyi kurmaya yardımcı olur.
Çocuklar kendileriyle ilgili olumsuz bir "iç ses" geliştirebilirler ve bu ses, onların özgüvenini baltalayabilir.
Sadece “Yap bunu!” demekten öte, onlara “Bunu neden yapman gerektiğini birlikte keşfedelim” demeli.
Bu bıkmışlık hissi sizi kötü bir ebeveyn yapmaz, sadece insan olduğunuzu hatırlatır. Yani, nefes almanız gerekiyorsa, bir suç işlemiş gibi hissetmeyin.
Ekran süresini sınırlandırmak ve kaliteli içerik seçmek, çocukların sağlıklı gelişimi için gereklidir. Örnek olmak önemlidir.
Çocuklara interneti doğru kullanmayı öğretmek, onları bilinçli ve sorumlu bireyler yapar. Yasak yerine rehberlik önemlidir.
Sevgiyle belirlenen sınırlar, çocukların özgüvenini artırır ve sağlıklı bireyler olmalarını destekler.
Ebeveyn öfkesi, bilinçli farkındalık ve duraklama stratejileri ile kontrol altına alınabilir. Kendinizi affedin ve ilerleyin.
Çocukların yalan söylemesinin ardında genellikle bir öğrenme süreci ve gelişimsel nedenler yatar.
Güç, kontrol ya da çatışma temalarının oyunlarda öne çıktığını fark ettiğinizde, yargılamaktan kaçınıp, bu süreçlere açıklıkla yaklaşmak oldukça önemlidir.
Çocuklar bir noktada büyüyüp cezaları umursamayacak hale gelirler!
Unuymayın bütün duygular normaldir, önemli olan bu duygularla nasıl başa çıktığınızdır.
Anne, çok çirkinim," gibi cümleler, ebeveynlerin sıklıkla karşılaştığı durumlardan biridir.
Çocukların yaşadıkları sosyal zorlukları ve duygusal iniş çıkışları paylaşmaya ihtiyaçları vardır. Ebeveyn olarak ilk görevimiz, onları yargılamadan dinleyebileceğimiz bir alan sunmak.
Açık uçlu oyuncakların belirli bir bitiş noktası yoktur. Bu yüzden çocuklar bu oyuncaklarla yaratıcılıklarını ve problem çözme becerilerini geliştirebilirler.
Eğer bir çocuk öfke nöbeti geçirirse, genellikle birisi görev taleplerini değiştirir, işi kolaylaştırır veya minimum uyum sağlamalarına razı olur. Bu da çocuğun bu davranışı tekrarlamasına yol açar.
Patlama sırasında çocuklar kontrolü kaybedebilirler, bu yüzden o an yapılacak fazla bir şey yoktur. Patlama geçtiğinde, kısa ve net cümlelerle durumu yönetin.
Son verilere göre, otizm spektrum bozukluğunun (OSB) ortalama tanı yaşı 5 veya 6 civarındadır, ancak 12 aylık kadar küçük çocuklarda bile tanı konulabilir.
alnız olmadığınızı unutmayın. Birçok genç, benzer kaygı bozukluklarıyla mücadele ediyor. Nasıl hissettiğinizi birine anlatmak cesaret gerektirebilir, ancak bu engeli aştığınızda sizi dinlemek ve destek olmak isteyen insanlar olacaktır.
Instagram, Facebook ve benzeri platformlarda en çok zaman geçiren gençlerin, en az zaman geçirenlere göre %13 ila %66 daha yüksek oranda depresyon yaşıyor.
Doğru stratejilerle sınıf ortamını daha verimli hale getirebilir ve çocuğunuzun potansiyelini en üst düzeye çıkarmasına yardımcı olabilirsiniz
DEHB'li çocuklar genellikle yaratıcı, mükemmel problem çözücüler ve sıradışı düşünen bireylerdir.
"Öfke nöbetleri ve krizler, tıpkı ateş gibi, birçok farklı problemden kaynaklanabilir ve onları durdurmak için neyin tetiklediğini anlamamız gerekir."
Çocuklar düzenli olarak duygusal patlamalar yaşıyorsa, ilk adım, çocuğunuzun davranışını tetikleyen şeyleri anlamaktır.
Dağınık yazı tembellik işareti olarak görebileceğini unutmayın. Ancak genellikle durum böyle değildir.
"Onun tek annesi/babası sizsiniz". O değil, "biz" değişirsek; çocuklarımızın da gelişip büyüyebileceği sağlıklı bir alan yaratabiliriz.
"Psikiyatrik bir durum yok ya, biz psikoloğa gittik." Bu, duyduğumuz en yaygın yanlışlardan biri. Görmezden gelmek sadece sorunu büyütür.
"Zorlandığını gördüğünüzde" önyargılarınızı ve korkularınızı bir yana bırakın. Psikolojik destek almasını sağlayın.
Davranım bozukluğu, çocukların kasıtlı zarar verme ve kuralları çiğneme gibi davranışlarla kendini gösterir ve duygusuz-empati yoksunu özellikler içerebilir.
Çocuklarda OKB, tekrar eden düşünceler (obsesyonlar) ve zorlayıcı davranışlarla (kompulsiyonlar) kendini gösterir, terapi ve bazen ilaç tedavisi ile yönetilebilir.
Karşıt olma-karşı gelme bozukluğu (KOKGB), çocukların otoriteye karşı sürekli olarak tartışma ve inatçılık sergilemesiyle kendini gösterir; tedavi için davranış terapisi önerilir.
Çocuk istismarı ve şiddet, çocukların fiziksel ve duygusal gelişimini olumsuz etkiler, ancak doğru destekle çocukların toparlanması mümkündür.
DEHB, çocukluk döneminde başlayan ve dikkat, hiperaktivite, dürtüsellik gibi zorluklarla kendini gösteren bir bozukluktur, ancak doğru tedavi ile yönetilebilir
Disleksi, okuma ve yazmada zorluklara yol açan kalıcı bir durumdur, ancak doğru yöntemlerle bireylerin gelişimi desteklenebilir.
İfade edici dil bozukluğu, çocukların düşüncelerini anlatmada zorluk yaşadığı bir durumdur ve erken müdahale ile çözülebilir.
Çocuklarda depresyon ciddi bir sağlık sorunudur, erken teşhis ve tedavi ile hayat kalitesi artırılabilir, ancak toplumda bu konuda farkındalık yeterli değildir.
Normal kaygı, günlük yaşamın bir parçasıyken, kaygı bozukluğu daha yoğun ve sürekli bir problem olarak günlük hayatı etkiler.
"Otizm (ASD), sosyal iletişim ve davranışlarda zorluklara yol açan nörolojik bir bozukluktur. Erken teşhis ve doğru tedaviyle bireylerin bağımsız yaşam sürmeleri desteklenebilir."
"Çocuklarda uyku düzeni ve sağlıklı alışkanlıklar, gelişim için kritik önemdedir. Yaşa göre uyku süreleri ve sağlıklı uyku rutinleri ile çocukların uykusunu optimize edin."
"Zihinsel yetersizlik, bireyin bilişsel ve günlük yaşam becerilerinde zorluklar yaşadığı bir durumdur. Erken teşhis ve doğru destek, bireyin bağımsız bir yaşam sürmesine yardımcı olabilir."
"Çocuklarda anksiyete belirtilerini nasıl fark edebileceğinizi ve evde, okulda nasıl yardımcı olabileceğinizi keşfedin. Stratejiler ve ipuçları ile çocuğunuzu destekleyin."

Dr. Ayşegül Tonyalı

Çocuk ve ergen psİkiatrİstİ

DEHB Beyinde Nasıl İşler?

DEHB, beynin yönetim becerileriyle ilgili bir sorundur.Dikkat toplama, plan yapma, karar verme ve dürtü kontrolünü içerir. Beyindekidopamin ve norepinefrin gibi kimyasalların dengesizliği DEHB belirtilerineneden olur. Bu yüzden DEHB’li bireyler, sıkıcı buldukları görevlerdeodaklanmakta zorluk çekerken, ilgilerini çeken konularda aşırıyoğunlaşabilirler.

DEHB Tanısı Nasıl Konur?

Eğer bir çocuk DEHB belirtileri gösteriyorsa, mutlakakapsamlı bir değerlendirmeden geçmelidir. Çocuğun dikkat, hiperaktivite vedürtüsellik belirtileri bir uzman tarafından analiz edilir. Tanı koyma vetedavi planlamasında çocuk ve ergen psikiyatristleri önemli bir rol oynar.

DEHB Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

DEHB tedavisi genellikle ilaç tedavisi ve terapiyi kapsar.

İlaç Tedavisi:

  • Uyarıcı İlaçlar: Metilfenidat ve amfetamin     türevleri gibi ilaçlar, beynin kimyasal dengesini düzenler.
  • Uyarıcı Olmayan İlaçlar: Atomoksetin     ve guanfazin gibi ilaçlar da dikkati artırabilir ve dürtüselliği     azaltabilir.

Diğer Tedavi Yöntemleri:

  • Davranışsal Terapi: Çocuğun sosyal     becerilerini geliştirmeye ve saldırgan davranışlarını kontrol etmeye     yardımcı olur.
  • Bilişsel Terapi: Özgüven kazandırır ve     olumsuz düşünceleri yönetmeyi öğretir.
  • Eğitim Düzenlemeleri: DEHB’li çocuklar     için okulda özel eğitim planları oluşturulabilir.

Sonuç

DEHB'li çocuklar, doğru tedavi ve destekle mutlu ve başarılıbir yaşam sürebilirler. İlaçlar, terapi ve eğitimde yapılacak düzenlemelerle budurumun yönetilmesi mümkündür.