Kiddy PrintKiddy Print
Kiddy PrintKiddy PrintKiddy PrintKiddy PrintKiddy Print

Çocuklarda ve Ergenlerde Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB)

Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB), genellikle ergenlik ya dagenç yetişkinlik döneminde başlar ve her 200 çocuk veya ergenden 1'indegörülebilir. OKB’si olan çocuklar, tekrar eden ve yoğun takıntılar(obsesyonlar) ya da zorlayıcı davranışlar (kompulsiyonlar) yaşar. Bu takıntılarve zorlayıcı davranışlar, çocuğun günlük yaşamını ciddi şekilde etkileyebilir.

Takıntılar (obsesyonlar),tekrar eden ve istemsiz bir şekilde ortaya çıkan düşünceler, dürtüler veya hayallerden oluşur. Bu düşünceler genellikle mantıksızdır ve çocuğa büyük bir kaygı ya da stres yaşatır. Bu düşünceler, gerçek hayat problemleriyle ilgiliendişeler değildir, daha çok hayali ya da anlamsız korkulardır.

Zorlayıcı davranışlar (kompulsiyonlar)ise bu takıntıların yarattığı stresi azaltmak için yapılan tekrar eden davranışlardır. Örneğin sürekli el yıkamak, bir şeyi defalarca kontrol etmek,ya da belirli bir sırayla eşyaları düzenlemek gibi. Çocuklar, bu davranışları yapmazlarsa kötü bir şey olacağından korkar.

Çocuklarda OKB Nasıl Görülür?

Takıntılı düşünceler, çocuğun yaşına göre değişebilir ve zamanla farklılaşabilir. Örneğin, daha küçük bir çocuk, evdeki kilitlerin açık kaldığını düşünüp birilerinin zarar vereceğinden korkabilir. Bu nedenle,anne-babası uyuduktan sonra tüm kapıları ve pencereleri tekrar tekrar kontrol edebilir. Hatta kapıyı kilitlediği halde, yanlışlıkla tekrar açmış olabileceğinden korkarak bunu defalarca yapabilir.

Daha büyük bir çocuk veya ergen ise mikroplardan, AIDS gibi hastalıklardan ya da bozulmuş yiyeceklerden hastalanacağına dair yoğun korkularyaşayabilir. Bu korkularla başa çıkmak için "ritüeller"geliştirebilir, örneğin sürekli ellerini yıkama ihtiyacı hissedebilir. Bu tür takıntı ve zorlayıcı davranışlar, çocuğun mantıksız olduğunu bilse bile durduramayacağı kadar güçlü olabilir: “Ellerimi yıkamazsam kötü bir şey olacak”gibi düşüncelerle ritüellerini sürdürür.

OKB Neden Oluşur?

OKB'nin kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak genetik, aile geçmişi, bazı davranışsal alışkanlıklar, hamilelikte yaşanan bazı komplikasyonlar, tik bozuklukları ya da otoimmün hastalıklar (örneğin streptokok enfeksiyonları) gibi çeşitli faktörlerin riski artırdığı düşünülmektedir.

Kiddy Print
Her çocuk, doğru destekle parlayabilir.
Her çocuk, keşfedilmeyi bekleyen bir hazine taşır.
Öğrenme, sevgi ve destekle güçlenir.
Her çocuk özeldir. Disleksi bir engel değil, farklı bir öğrenme yoludur
Sağlıklı seçimler, mutlu bir gelecek yaratır.
Sabır ve sevgiyle her zorluk aşılır.
Çocuk istismarı bir insanlık suçudur!
Her adım, büyümenin bir parçasıdır.
Anlamak, iyileşmenin ilk adımıdır.
Doğru zamanda atılan bir adım, hayatları değiştirir.
Her yolculuk doğru bir başlangıçla başlar.
Çocukların tuvalet eğitimini tabusuz bir şekilde öğrenmesi için rahat bir ortam yaratın. Her çocuğun hızı farklıdır.
Ebeveynlikte otoriter, demokratik veya izin verici yaklaşımlar arasındaki farkları anlamak, doğru dengeyi kurmaya yardımcı olur.
Çocuklar kendileriyle ilgili olumsuz bir "iç ses" geliştirebilirler ve bu ses, onların özgüvenini baltalayabilir.
Sadece “Yap bunu!” demekten öte, onlara “Bunu neden yapman gerektiğini birlikte keşfedelim” demeli.
Bu bıkmışlık hissi sizi kötü bir ebeveyn yapmaz, sadece insan olduğunuzu hatırlatır. Yani, nefes almanız gerekiyorsa, bir suç işlemiş gibi hissetmeyin.
Ekran süresini sınırlandırmak ve kaliteli içerik seçmek, çocukların sağlıklı gelişimi için gereklidir. Örnek olmak önemlidir.
Çocuklara interneti doğru kullanmayı öğretmek, onları bilinçli ve sorumlu bireyler yapar. Yasak yerine rehberlik önemlidir.
Sevgiyle belirlenen sınırlar, çocukların özgüvenini artırır ve sağlıklı bireyler olmalarını destekler.
Ebeveyn öfkesi, bilinçli farkındalık ve duraklama stratejileri ile kontrol altına alınabilir. Kendinizi affedin ve ilerleyin.
Çocukların yalan söylemesinin ardında genellikle bir öğrenme süreci ve gelişimsel nedenler yatar.
Güç, kontrol ya da çatışma temalarının oyunlarda öne çıktığını fark ettiğinizde, yargılamaktan kaçınıp, bu süreçlere açıklıkla yaklaşmak oldukça önemlidir.
Çocuklar bir noktada büyüyüp cezaları umursamayacak hale gelirler!
Unuymayın bütün duygular normaldir, önemli olan bu duygularla nasıl başa çıktığınızdır.
Anne, çok çirkinim," gibi cümleler, ebeveynlerin sıklıkla karşılaştığı durumlardan biridir.
Çocukların yaşadıkları sosyal zorlukları ve duygusal iniş çıkışları paylaşmaya ihtiyaçları vardır. Ebeveyn olarak ilk görevimiz, onları yargılamadan dinleyebileceğimiz bir alan sunmak.
Açık uçlu oyuncakların belirli bir bitiş noktası yoktur. Bu yüzden çocuklar bu oyuncaklarla yaratıcılıklarını ve problem çözme becerilerini geliştirebilirler.
Eğer bir çocuk öfke nöbeti geçirirse, genellikle birisi görev taleplerini değiştirir, işi kolaylaştırır veya minimum uyum sağlamalarına razı olur. Bu da çocuğun bu davranışı tekrarlamasına yol açar.
Patlama sırasında çocuklar kontrolü kaybedebilirler, bu yüzden o an yapılacak fazla bir şey yoktur. Patlama geçtiğinde, kısa ve net cümlelerle durumu yönetin.
Son verilere göre, otizm spektrum bozukluğunun (OSB) ortalama tanı yaşı 5 veya 6 civarındadır, ancak 12 aylık kadar küçük çocuklarda bile tanı konulabilir.
alnız olmadığınızı unutmayın. Birçok genç, benzer kaygı bozukluklarıyla mücadele ediyor. Nasıl hissettiğinizi birine anlatmak cesaret gerektirebilir, ancak bu engeli aştığınızda sizi dinlemek ve destek olmak isteyen insanlar olacaktır.
Instagram, Facebook ve benzeri platformlarda en çok zaman geçiren gençlerin, en az zaman geçirenlere göre %13 ila %66 daha yüksek oranda depresyon yaşıyor.
Doğru stratejilerle sınıf ortamını daha verimli hale getirebilir ve çocuğunuzun potansiyelini en üst düzeye çıkarmasına yardımcı olabilirsiniz
DEHB'li çocuklar genellikle yaratıcı, mükemmel problem çözücüler ve sıradışı düşünen bireylerdir.
"Öfke nöbetleri ve krizler, tıpkı ateş gibi, birçok farklı problemden kaynaklanabilir ve onları durdurmak için neyin tetiklediğini anlamamız gerekir."
Çocuklar düzenli olarak duygusal patlamalar yaşıyorsa, ilk adım, çocuğunuzun davranışını tetikleyen şeyleri anlamaktır.
Dağınık yazı tembellik işareti olarak görebileceğini unutmayın. Ancak genellikle durum böyle değildir.
"Onun tek annesi/babası sizsiniz". O değil, "biz" değişirsek; çocuklarımızın da gelişip büyüyebileceği sağlıklı bir alan yaratabiliriz.
"Psikiyatrik bir durum yok ya, biz psikoloğa gittik." Bu, duyduğumuz en yaygın yanlışlardan biri. Görmezden gelmek sadece sorunu büyütür.
"Zorlandığını gördüğünüzde" önyargılarınızı ve korkularınızı bir yana bırakın. Psikolojik destek almasını sağlayın.
Davranım bozukluğu, çocukların kasıtlı zarar verme ve kuralları çiğneme gibi davranışlarla kendini gösterir ve duygusuz-empati yoksunu özellikler içerebilir.
Çocuklarda OKB, tekrar eden düşünceler (obsesyonlar) ve zorlayıcı davranışlarla (kompulsiyonlar) kendini gösterir, terapi ve bazen ilaç tedavisi ile yönetilebilir.
Karşıt olma-karşı gelme bozukluğu (KOKGB), çocukların otoriteye karşı sürekli olarak tartışma ve inatçılık sergilemesiyle kendini gösterir; tedavi için davranış terapisi önerilir.
Çocuk istismarı ve şiddet, çocukların fiziksel ve duygusal gelişimini olumsuz etkiler, ancak doğru destekle çocukların toparlanması mümkündür.
DEHB, çocukluk döneminde başlayan ve dikkat, hiperaktivite, dürtüsellik gibi zorluklarla kendini gösteren bir bozukluktur, ancak doğru tedavi ile yönetilebilir
Disleksi, okuma ve yazmada zorluklara yol açan kalıcı bir durumdur, ancak doğru yöntemlerle bireylerin gelişimi desteklenebilir.
İfade edici dil bozukluğu, çocukların düşüncelerini anlatmada zorluk yaşadığı bir durumdur ve erken müdahale ile çözülebilir.
Çocuklarda depresyon ciddi bir sağlık sorunudur, erken teşhis ve tedavi ile hayat kalitesi artırılabilir, ancak toplumda bu konuda farkındalık yeterli değildir.
Normal kaygı, günlük yaşamın bir parçasıyken, kaygı bozukluğu daha yoğun ve sürekli bir problem olarak günlük hayatı etkiler.
"Otizm (ASD), sosyal iletişim ve davranışlarda zorluklara yol açan nörolojik bir bozukluktur. Erken teşhis ve doğru tedaviyle bireylerin bağımsız yaşam sürmeleri desteklenebilir."
"Çocuklarda uyku düzeni ve sağlıklı alışkanlıklar, gelişim için kritik önemdedir. Yaşa göre uyku süreleri ve sağlıklı uyku rutinleri ile çocukların uykusunu optimize edin."
"Zihinsel yetersizlik, bireyin bilişsel ve günlük yaşam becerilerinde zorluklar yaşadığı bir durumdur. Erken teşhis ve doğru destek, bireyin bağımsız bir yaşam sürmesine yardımcı olabilir."
"Çocuklarda anksiyete belirtilerini nasıl fark edebileceğinizi ve evde, okulda nasıl yardımcı olabileceğinizi keşfedin. Stratejiler ve ipuçları ile çocuğunuzu destekleyin."

Dr. Ayşegül Tonyalı

Çocuk ve ergen psİkiatrİstİ

OKB Ailelerde Görülür mü?

Evet, OKB genetik olabilir ve aileden çocuğa geçebilir. Ancak ebeveynlerde OKB olması, çocuğun da mutlaka bu bozukluğu yaşayacağı anlamına gelmez.

OKB Nasıl Tedavi Edilir?

OKB, terapi, eğitim ve bazen ilaç tedavisiyle kontrol altına alınabilir. En etkili tedavi yöntemi genellikle Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)’dir. Bu terapi, çocuğun düşünceleri, duyguları ve davranışları arasındaki bağlantıyı anlamasına yardımcı olur. Bu terapide, Maruz Bırakma veTepki Önleme (ERP) adı verilen özel bir teknik kullanılır. Örneğin,çocuk korktuğu bir duruma (örneğin bir kapı koluna dokunmak) maruz bırakılır,ardından ellerini yıkamaya direnmesi teşvik edilir. Böylece çocuk, endişeverici bir durumda bile ritüelleri gerçekleştirmeden zamanla bu kaygının azalacağını öğrenir.

İlaç Tedavisi: Tümçocuklar ilaç tedavisine ihtiyaç duymaz. Ancak, ilaç gerekirse genellikle Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRI) sınıfından ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar arasında sertralin, fluoksetin,fluvoksamin ve sitalopram bulunur. Eski bir antidepresan olan klomipramin debazı durumlarda kullanılabilir. Bazen, tedaviyi güçlendirmek için diğer ilaçlarda bu tedaviye eklenebilir.

OKB Olan Çocuklar İyileşebilir mi?

Evet, OKB'li çocuklar ve ergenler, özellikle erken müdahaleile tedavi edildiklerinde iyileşebilirler.

Aileler OKB ile Nasıl Başa Çıkabilir?

OKB’li çocuklar, genellikle takıntılarından utanabilir ya dabunu başkalarına anlatmaktan çekinebilirler. Bu nedenle, çocuğunuzla açık bir iletişim kurmak çok önemlidir.Ebeveyn olarak çocuğunuzu anlayarak, ona uygun şekilde destek olabilirsiniz.Aileler bazen farkında olmadan çocuklarının takıntılarını pekiştirebilir.Örneğin, çocuğun kaygılarını hafifletmek için onun takıntılarına uymak (örneğinçocuk “bir daha kontrol et” dediğinde annenin bunu yapması gibi) OKB’ningüçlenmesine yol açabilir. Bu duruma "uyumsağlama" denir ve çoğu ebeveyn, bunu yaptığının farkındaolmayabilir.

Tedavide ailenin desteği veeğitimi, çocuğun iyileşme sürecinde oldukça önemlidir. Bir çocuk veergen psikiyatrından yardım almak, hem OKB'nin karmaşık yapısını anlamak hem detedaviye başlamak için en doğru yoldur.