Kiddy PrintKiddy Print
Kiddy PrintKiddy PrintKiddy PrintKiddy PrintKiddy Print

Çocuklarda Travma

Her yıl milyonlarca çocuk, istismar ve şiddetin etkileriyle karşı karşıya kalıyor. Çocuk istismarı; fiziksel, cinsel, duygusal istismar ve ihmali içerir. Kişiler arası şiddet ise bireyler arasındaki şiddet anlamına gelir ve toplumsal şiddet, aile içi şiddet (diğer adıyla "ev içi şiddet") ve zorbalığı kapsar. İstismar ya da şiddet yaşadıktan sonra birçok çocuk, depresyon veya travma sonrası stres bozukluğu gibi ruh sağlığı problemleri geliştirebilir. Bu çocuklar ayrıca ciddi tıbbi sorunlar, öğrenme güçlükleri ve arkadaşlık  ya da aile ilişkilerinde sorunlar da yaşayabilir.

İstismar ya da şiddet sonrasında, çocukların anne babaları ve diğer aile üyelerinden destek görmeleri çok önemlidir. Ancak bazı durumlarda ebeveynler, kendi ruh sağlığı problemleri nedeniyle destek sağlayamayabilirler. Bazı ebeveynler de kendileri bu istismarın kurbanı olmuş olabilir. Ne yazık ki, bazı ebeveynler istismarı veya şiddeti bizzat uygulayan kişi olabilir. Destekleyici bir aileye sahip olmayan veya yaşadığı şiddet ya da istismardan kendilerini sorumlu tutan çocuklar, daha ciddi ruh sağlığı sorunları yaşama riski altındadır.

Yine de birçok çocuk, içsel bir güce sahiptir ve istismar ya da şiddetten sonra bile hayata devam edebilir.

Çocuk Travması ve Çocuk İstismarı Nedir?

Her ülke ve bölge, çocuk istismarı için kendi yasal tanımına sahiptir. Ancak genellikle şu tanımlar kullanılır:

• Çocuk fiziksel istismarı: Bir çocuğa fiziksel zarar vermek veya zarar verme niyetiyle vurma, tekmeleme, sarsma, yakma gibi eylemler.

• Çocuk cinsel istismarı: Bir çocuğun, başka bir kişinin cinsel tatmini için kullanılması.

• Çocuk duygusal istismarı: Bir çocuğun duygusal gelişimini ya da öz değerini zedeleyen sürekli davranışlar.

• Çocuk ihmali: Bir çocuğun temel ihtiyaçlarını (yemek, barınma, eğitim) sağlamama.

• Kişiler arası şiddet: Bir kişinin, başka bir kişiye kasıtlı olarak zarar verdiği durumlar. Buna toplumsal şiddet, aile içi şiddet ve zorbalık dahildir.

• Toplumsal şiddet: Çocuğun yaşadığı mahallede veya çevrede gerçekleşen şiddet olayları.

• Aile içi şiddet: Eşler ya da eski eşler arasında meydana gelen fiziksel ya da cinsel şiddet, tehditler ya da duygusal istismar.

• Zorbalık: Bir veya birden fazla çocuğun başka bir çocuğa sürekli olumsuz davranışlarda bulunması.

İstismar veya Şiddet Sonrası Yardım Gerektiren Belirtiler Nelerdir?

İstismar ya da şiddet yaşayan bir çocuk, aşağıdaki zorluklardan bazılarını gösterebilir:

• Uyku sorunları (örneğin, kabuslar, sık sık uyanma, fazla uyuma)

• Okulda sorunlar (örneğin, okula gitmek istememe, dikkat dağınıklığı, notlarda düşüş)

• Kardeşler ya da arkadaşlarla anlaşamama

• Eskiden zevk aldığı aktivitelerden keyif almama

• Davranış sorunları

• Kaygı, üzüntü, sinirlilik

• Travma sonrası stres belirtileri

Eğer çocuğunuzun davranışları ya da duygularında, birkaç haftadan uzun süren değişiklikler fark ederseniz, bir ruh sağlığı değerlendirmesi için uzman yardımı almayı düşünebilirsiniz.

Kiddy Print
Her çocuk, doğru destekle parlayabilir.
Her çocuk, keşfedilmeyi bekleyen bir hazine taşır.
Öğrenme, sevgi ve destekle güçlenir.
Her çocuk özeldir. Disleksi bir engel değil, farklı bir öğrenme yoludur
Sağlıklı seçimler, mutlu bir gelecek yaratır.
Sabır ve sevgiyle her zorluk aşılır.
Çocuk istismarı bir insanlık suçudur!
Her adım, büyümenin bir parçasıdır.
Anlamak, iyileşmenin ilk adımıdır.
Doğru zamanda atılan bir adım, hayatları değiştirir.
Her yolculuk doğru bir başlangıçla başlar.
Çocukların tuvalet eğitimini tabusuz bir şekilde öğrenmesi için rahat bir ortam yaratın. Her çocuğun hızı farklıdır.
Ebeveynlikte otoriter, demokratik veya izin verici yaklaşımlar arasındaki farkları anlamak, doğru dengeyi kurmaya yardımcı olur.
Çocuklar kendileriyle ilgili olumsuz bir "iç ses" geliştirebilirler ve bu ses, onların özgüvenini baltalayabilir.
Sadece “Yap bunu!” demekten öte, onlara “Bunu neden yapman gerektiğini birlikte keşfedelim” demeli.
Bu bıkmışlık hissi sizi kötü bir ebeveyn yapmaz, sadece insan olduğunuzu hatırlatır. Yani, nefes almanız gerekiyorsa, bir suç işlemiş gibi hissetmeyin.
Ekran süresini sınırlandırmak ve kaliteli içerik seçmek, çocukların sağlıklı gelişimi için gereklidir. Örnek olmak önemlidir.
Çocuklara interneti doğru kullanmayı öğretmek, onları bilinçli ve sorumlu bireyler yapar. Yasak yerine rehberlik önemlidir.
Sevgiyle belirlenen sınırlar, çocukların özgüvenini artırır ve sağlıklı bireyler olmalarını destekler.
Ebeveyn öfkesi, bilinçli farkındalık ve duraklama stratejileri ile kontrol altına alınabilir. Kendinizi affedin ve ilerleyin.
Çocukların yalan söylemesinin ardında genellikle bir öğrenme süreci ve gelişimsel nedenler yatar.
Güç, kontrol ya da çatışma temalarının oyunlarda öne çıktığını fark ettiğinizde, yargılamaktan kaçınıp, bu süreçlere açıklıkla yaklaşmak oldukça önemlidir.
Çocuklar bir noktada büyüyüp cezaları umursamayacak hale gelirler!
Unuymayın bütün duygular normaldir, önemli olan bu duygularla nasıl başa çıktığınızdır.
Anne, çok çirkinim," gibi cümleler, ebeveynlerin sıklıkla karşılaştığı durumlardan biridir.
Çocukların yaşadıkları sosyal zorlukları ve duygusal iniş çıkışları paylaşmaya ihtiyaçları vardır. Ebeveyn olarak ilk görevimiz, onları yargılamadan dinleyebileceğimiz bir alan sunmak.
Açık uçlu oyuncakların belirli bir bitiş noktası yoktur. Bu yüzden çocuklar bu oyuncaklarla yaratıcılıklarını ve problem çözme becerilerini geliştirebilirler.
Eğer bir çocuk öfke nöbeti geçirirse, genellikle birisi görev taleplerini değiştirir, işi kolaylaştırır veya minimum uyum sağlamalarına razı olur. Bu da çocuğun bu davranışı tekrarlamasına yol açar.
Patlama sırasında çocuklar kontrolü kaybedebilirler, bu yüzden o an yapılacak fazla bir şey yoktur. Patlama geçtiğinde, kısa ve net cümlelerle durumu yönetin.
Son verilere göre, otizm spektrum bozukluğunun (OSB) ortalama tanı yaşı 5 veya 6 civarındadır, ancak 12 aylık kadar küçük çocuklarda bile tanı konulabilir.
alnız olmadığınızı unutmayın. Birçok genç, benzer kaygı bozukluklarıyla mücadele ediyor. Nasıl hissettiğinizi birine anlatmak cesaret gerektirebilir, ancak bu engeli aştığınızda sizi dinlemek ve destek olmak isteyen insanlar olacaktır.
Instagram, Facebook ve benzeri platformlarda en çok zaman geçiren gençlerin, en az zaman geçirenlere göre %13 ila %66 daha yüksek oranda depresyon yaşıyor.
Doğru stratejilerle sınıf ortamını daha verimli hale getirebilir ve çocuğunuzun potansiyelini en üst düzeye çıkarmasına yardımcı olabilirsiniz
DEHB'li çocuklar genellikle yaratıcı, mükemmel problem çözücüler ve sıradışı düşünen bireylerdir.
"Öfke nöbetleri ve krizler, tıpkı ateş gibi, birçok farklı problemden kaynaklanabilir ve onları durdurmak için neyin tetiklediğini anlamamız gerekir."
Çocuklar düzenli olarak duygusal patlamalar yaşıyorsa, ilk adım, çocuğunuzun davranışını tetikleyen şeyleri anlamaktır.
Dağınık yazı tembellik işareti olarak görebileceğini unutmayın. Ancak genellikle durum böyle değildir.
"Onun tek annesi/babası sizsiniz". O değil, "biz" değişirsek; çocuklarımızın da gelişip büyüyebileceği sağlıklı bir alan yaratabiliriz.
"Psikiyatrik bir durum yok ya, biz psikoloğa gittik." Bu, duyduğumuz en yaygın yanlışlardan biri. Görmezden gelmek sadece sorunu büyütür.
"Zorlandığını gördüğünüzde" önyargılarınızı ve korkularınızı bir yana bırakın. Psikolojik destek almasını sağlayın.
Davranım bozukluğu, çocukların kasıtlı zarar verme ve kuralları çiğneme gibi davranışlarla kendini gösterir ve duygusuz-empati yoksunu özellikler içerebilir.
Çocuklarda OKB, tekrar eden düşünceler (obsesyonlar) ve zorlayıcı davranışlarla (kompulsiyonlar) kendini gösterir, terapi ve bazen ilaç tedavisi ile yönetilebilir.
Karşıt olma-karşı gelme bozukluğu (KOKGB), çocukların otoriteye karşı sürekli olarak tartışma ve inatçılık sergilemesiyle kendini gösterir; tedavi için davranış terapisi önerilir.
Çocuk istismarı ve şiddet, çocukların fiziksel ve duygusal gelişimini olumsuz etkiler, ancak doğru destekle çocukların toparlanması mümkündür.
DEHB, çocukluk döneminde başlayan ve dikkat, hiperaktivite, dürtüsellik gibi zorluklarla kendini gösteren bir bozukluktur, ancak doğru tedavi ile yönetilebilir
Disleksi, okuma ve yazmada zorluklara yol açan kalıcı bir durumdur, ancak doğru yöntemlerle bireylerin gelişimi desteklenebilir.
İfade edici dil bozukluğu, çocukların düşüncelerini anlatmada zorluk yaşadığı bir durumdur ve erken müdahale ile çözülebilir.
Çocuklarda depresyon ciddi bir sağlık sorunudur, erken teşhis ve tedavi ile hayat kalitesi artırılabilir, ancak toplumda bu konuda farkındalık yeterli değildir.
Normal kaygı, günlük yaşamın bir parçasıyken, kaygı bozukluğu daha yoğun ve sürekli bir problem olarak günlük hayatı etkiler.
"Otizm (ASD), sosyal iletişim ve davranışlarda zorluklara yol açan nörolojik bir bozukluktur. Erken teşhis ve doğru tedaviyle bireylerin bağımsız yaşam sürmeleri desteklenebilir."
"Çocuklarda uyku düzeni ve sağlıklı alışkanlıklar, gelişim için kritik önemdedir. Yaşa göre uyku süreleri ve sağlıklı uyku rutinleri ile çocukların uykusunu optimize edin."
"Zihinsel yetersizlik, bireyin bilişsel ve günlük yaşam becerilerinde zorluklar yaşadığı bir durumdur. Erken teşhis ve doğru destek, bireyin bağımsız bir yaşam sürmesine yardımcı olabilir."
"Çocuklarda anksiyete belirtilerini nasıl fark edebileceğinizi ve evde, okulda nasıl yardımcı olabileceğinizi keşfedin. Stratejiler ve ipuçları ile çocuğunuzu destekleyin."

Dr. Ayşegül Tonyalı

Çocuk ve ergen psİkiatrİstİ

Çocuğunuza İstismar ya da Şiddet Sonrasında Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz?

İstismar ya da şiddetten sonra, anne babanın desteği çocuğun iyileşmesi için çok önemlidir. İşte çocuğunuza yardımcı olmanız için birkaç öneri:

1. Çocuğunuzla kaliteli vakit geçirin: Her gün birkaç dakika da olsa, çocuğunuzun keyif aldığı bir şey yapın. Ona sevdiğinizi söyleyin ve sevginizi basit fiziksel temaslarla (örneğin, el ele tutuşmak, sarılmak, gülümsemek) gösterin.

2. Çocuğunuza suçlu olmadığını söyleyin: Yaşananlardan çocuğunuzun sorumlu olmadığını ona sık sık hatırlatın. Eğer aile içi istismar durumu varsa ve bu kişi aileden ayrılmak zorunda kalmışsa, çocuğunuz bu duruma kendisinin sebep olduğunu düşünebilir. Bu durumun onun suçu olmadığını bilmesi çok önemlidir.

3. Güvenlik ihtiyacını anlayın: Bazen çocuğunuz, kendisine zarar veren kişiyi özleyebilir. Bu durum anormal değildir. Çocuğunuza, o kişinin zarar verdiği için evden ayrılmak zorunda kaldığını ve bunun ailenin güvenliği için gerekli olduğunu açıklayın. Çocuğunuzun kendini güvende hissetmesi için evdeki güvenlik kurallarınızı anlatın ve neler yaparak onu koruduğunuzu açıklayın. Bu, çocuğunuzun güvenlik duygusunu yeniden kazanmasına yardımcı olabilir.